Właściwe zabezpieczenie przeciwprzepięciowe to kwestia, o której nie powinno się zapominać podczas projektowania instalacji elektrycznej. Nawet najnowocześniejsze urządzenia nie są bowiem w stu procentach odporne na uszkodzenia spowodowane nagłym skokiem napięcia. Powody występowania przepięć są różne – najczęściej dochodzi do nich wskutek podłączenia do instalacji urządzenia o zbyt dużym poborze prądu, jednak może do niego dojść w wyniku uderzenia pioruna. Z tego powodu warto od razu się zabezpieczyć i zainstalować solidny ogranicznik przeciwprzepięciowy. Cena takiego urządzenia w dalszym ciągu będzie znacznie niższa niż koszt wymiany zniszczonych sprzętów. Przed montażem warto jednak zapoznać się z kilkoma rzeczami, które warto wiedzieć na ten temat.
Charakterystyka ogranicznika przepięć
Zainstalowane ograniczniki przepięć ograniczają prąd zwarciowy oraz blokują napięcie w taki sposób, aby nie przekroczyło ono dopuszczalnego poziomu. Z tego powodu urządzenia te są wyposażane w specjalistyczne cewki indukcyjne odpowiedzialne za hamowanie nagłych zmian prądu. Do pozostałych komponentów ochronnych zaliczamy półprzewodniki typu Zenera, warystory tlenków metali, iskierniki, a także lampy wyładowcze. Zależnie od modelu ogranicznika w momencie przekroczenia bezpiecznego progu napięcia prąd jest przewodzony przez właśnie te elementy lub hamuje go wbudowany kondensator. Na rynku dostępne są także ograniczniki wykorzystujące oba typy zabezpieczeń.
Bezpieczniki przepięciowe, wykorzystywane w budynkach mieszkalnych, są montowane przy panelach zasilania umieszczonych w skrzynce rozdzielczej. Istnieją również zabezpieczenia wewnętrzne umieszczane wewnątrz listew zasilających wykorzystywanych wewnątrz pomieszczeń. W celu zapewnienia optymalnej ochrony wszystkim sprzętom podłączonym do instalacji ogranicznik zabezpiecza zarówno przewody uziemiające, jak i neutralne oraz liniowe. Dzięki temu domownicy zyskują pełną gwarancję ochrony konsol lub komputerów, nawet wtedy, gdy piorun uderzy tuż obok budynku.
Oznaczenia ograniczników przepięć
Jeszcze kilka lat temu, ochronnik przepięciowy był oznaczany jako B+C, C lub D. Obecnie ten typ oznaczeń nie uchodzi już za aktualny, aczkolwiek w dalszym ciągu możemy się z nim zetknąć, przeszukując sklepowe oferty. Współczesne ograniczniki dzielimy zatem na:
Typ 1 (dawniej B) – instalowane w rozdzielni głównej; służą do zapewnienia ochrony przed wyładowaniami instalacjom odgromowym i napowietrznym liniom zasilającym.
Typ 2 (dawniej C) – instalowane w rozdzielni; zapewniają ochronę uzupełniającą również w miejscach, w których nie istnieje ryzyko wyładowań.
Typ 3 (dawniej D) – umieszczane w urządzeniu końcowym, na przykład w listwie przeciwprzepięciowej. Służą przede wszystkim do zabezpieczania najbardziej czułych elementów instalacji.
Typ 1+2 (dawniej B+C) – stanowi połączenie tych dwóch typów ograniczników.
Iskiernikowe ograniczniki przepięć
Przeszukując sklepowe oferty, możemy zetknąć się z dwoma zasadniczymi typami ogranicznika przepięciowego. Pierwszym z nich jest właśnie model iskiernikowy wyposażony w dwie oddalone od siebie elektrody. W momencie gdy urządzenie wykryje przepięcie wewnątrz obwodu, prąd udarowy zostaje przekierowany ku gruntowi. Powodem jest fakt, iż łuk elektryczny powstały pomiędzy przewodem fazowym a ochronnym przekracza dopuszczalny poziom natężenia, co pozwala na aktywację ogranicznika. Urządzenia te odznaczają się przy tym znakomitą efektywnością oraz długą żywotnością nawet przy silnych wyładowaniach. Należy jednak pamiętać, że ich czas reakcji wynosi około 1 µs – są one zatem wolniejsze niż inne typy ograniczników.
Ograniczniki warystorowe
Jest to drugi zasadniczy rodzaj ochronników przepięciowych. Jego głównym komponentem jest właśnie warystor odznaczający się wysoką rezystancją na niskie napięcia, dzięki czemu może on pełnić rolę skutecznego izolatora. Niewątpliwym atutem tego rozwiązania jest znakomita ochrona przed wysokimi napięciami. Ograniczniki warystorowe są przy tym niezwykle szybkie – reagują w czasie krótszym niż 1 ns. Urządzenia te mogą wytrzymać przepięcia sięgające nawet 70 000 A. Należy pamiętać, że warystory wymagają regularnej wymiany w celu zapewnienia ogranicznikom optymalnej efektywności.
Czym powinien odznaczać się dobry ogranicznik?
Wybierając ochronnik przepięciowy, powinniśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych parametrów tego urządzenia. Pierwszym z nich jest wytrzymałość obudowy, od której zależeć będzie żywotność zakupionego urządzenia. Nie bez znaczenia są tu także trwałe luty, a także czytelne wskaźniki informujące użytkownika o tym, że urządzenie zadziałało. Ogranicznik powinien też odznaczać się prostą wymianą wkładek. Modele oferowane przez renomowanych producentów to również usprawniony system mocowania ułatwiający ich montaż w skrzynce rozdzielczej.
Gdzie kupimy niezawodne ograniczniki przepięć?
Ponieważ ograniczniki przepięć są niezwykle istotnymi elementami instalacji elektrycznych, ich zakup powinien być dobrze przemyślany. Tylko odpowiednio dobrany model wykonany z najwyższej klasy materiałów zapewni optymalny poziom bezpieczeństwa każdego z urządzeń. Z tego powodu, warto skorzystać z usług zaufanych sklepów internetowych, jak chociażby polskiego Elektrycznie.pl. Pracujący w nich specjaliści pomogą nam w znalezieniu najodpowiedniejszych rozwiązań, oferując przy tym wyłącznie sprawdzone urządzenia o długotrwałej efektywności.
